Gargulec to rzeźbiony element architektoniczny, często spotykany na dachach budynków. Jego główną funkcją jest odprowadzanie wody deszczowej z rynien. W krzyżówkach, hasło "paszcza plująca wodą z rynny" najczęściej odnosi się właśnie do gargulca. Te charakterystyczne ozdoby nie tylko pełnią praktyczną rolę, ale też dodają budynkom unikalnego charakteru.
Najważniejsze informacje:
- Gargulec to element architektoniczny na dachach
- Służy do odprowadzania wody deszczowej
- W krzyżówkach opisywany jako "paszcza plująca wodą z rynny"
- Łączy funkcję praktyczną z dekoracyjną
Czym jest gargulec? Definicja i znaczenie w krzyżówkach
Gargulec to charakterystyczny element architektoniczny, najczęściej w formie rzeźbionej figury, umieszczany na dachach lub ścianach budynków. Pełni on podwójną funkcję: dekoracyjną oraz praktyczną, służąc do odprowadzania wody deszczowej. W kontekście krzyżówek, gargulec jest często opisywany jako "paszcza plująca wodą z rynny". To hasło stanowi popularne pytanie w łamigłówkach, gdzie rozwiązujący muszą odgadnąć ten specyficzny termin architektoniczny.
Funkcja gargulca w architekturze
Głównym zadaniem gargulca jest odprowadzanie wody deszczowej z dachów budynków. Ta rzeźba odprowadzająca wodę stanowi integralną część systemu rynnowego. Woda spływa z dachu do rynien, a następnie jest kierowana do otworu w gargulcu. Dzięki specyficznemu kształtowi, często przypominającemu paszczę potwora, woda jest wyrzucana na znaczną odległość od ścian budynku. Dodatkowo, gargulce pełnią funkcję dekoracyjną, nadając budowlom unikalny charakter i często odzwierciedlając styl architektoniczny epoki.
Jak gargulec odprowadza wodę?
Mechanizm odprowadzania wody przez gargulec jest prosty, ale skuteczny. Woda deszczowa spływa z dachu do rynny, skąd trafia do wydrążonego wnętrza gargulca. Następnie, dzięki sile grawitacji i specjalnie ukształtowanemu "językowi" rzeźby, woda jest wyrzucana na zewnątrz, z dala od fundamentów budynku.
- Rynna doprowadzająca wodę
- Wydrążony korpus gargulca
- "Język" lub pochylnia kierująca strumień
- Otwór wylotowy, często w kształcie paszczy
Wygląd gargulca - charakterystyczne cechy
Gargulce przybierają różnorodne formy, od prostych rur po skomplikowane rzeźby. Najczęściej spotykane motywy to fantastyczne stworzenia, demony czy zniekształcone ludzkie twarze. Charakterystyczną cechą jest otwarta paszcza, przez którą wypływa woda. Zdobienia architektoniczne tego typu wykonywane są głównie z kamienia, ale można spotkać również gargulce z metalu, drewna czy współcześnie - z tworzyw sztucznych.
| Styl | Charakterystyka | Typowe motywy |
| Gotycki | Złożone, fantastyczne kształty | Chimery, demony |
| Romański | Prostsze formy, bardziej realistyczne | Zwierzęta, ludzie |
| Współczesny | Abstrakcyjne lub nawiązujące do pop-kultury | Postaci z filmów, geometryczne kształty |
Historia i pochodzenie gargulców
Gargulce pojawiły się w architekturze już w starożytnym Egipcie, ale rozkwit ich popularności przypada na średniowiecze, szczególnie w okresie gotyku. Początkowo miały formę prostych rynien wystających poza lico muru. Z biegiem czasu ewoluowały w coraz bardziej skomplikowane kształty. W epoce gotyku gargulce nabrały symbolicznego znaczenia, często przedstawiając demony czy bestie, które miały odstraszać złe duchy i chronić budynek.
Legendy i podania związane z gargulcami
Wokół gargulców narosło wiele legend. Jedna z najpopularniejszych opowiada o smoku La Gargouille, który terroryzował mieszkańców Rouen, aż został pokonany przez miejscowego biskupa. Inna legenda mówi o budowniczym katedry, który w akcie zemsty umieścił na jej fasadzie gargulec z podobizną swojego krytyka. Te opowieści dodają gargulcom tajemniczości i kulturowego znaczenia.
Najbardziej znane gargulce na świecie
- Katedra Notre-Dame w Paryżu - słynne chimery dachowe górujące nad miastem
- Katedra Świętego Wita w Pradze - bogato zdobione gotyckie gargulce
- Chryzler Building w Nowym Jorku - art deco gargulce w kształcie orłów
- Bazylika Świętego Stefana w Wiedniu - średniowieczne gargulce o fantastycznych kształtach
- Sagrada Familia w Barcelonie - nowoczesne interpretacje gargulców autorstwa Gaudiego
Jak rozpoznać gargulec?
Gargulec wyróżnia się spośród innych elementów architektonicznych przede wszystkim swoją funkcją i charakterystycznym kształtem. Kluczowe cechy to wydrążone wnętrze służące do odprowadzania wody oraz wystająca poza obrys budynku forma, często zakończona otwartą paszczą. W przeciwieństwie do zwykłych rzygaczy dachowych, gargulce mają bardziej rozbudowaną, rzeźbiarską formę.
Gargulce w kulturze popularnej
Motyw gargulca często pojawia się w literaturze fantasy i horrorze, gdzie ożywione rzeźby stają się strażnikami lub złowrogimi istotami. W filmach, takich jak "Dzwonnik z Notre Dame" czy serial animowany "Gargulce", te kamienne stwory zyskują osobowość i główne role. Współcześni artyści i projektanci chętnie wykorzystują motyw gargulca w sztuce ulicznej, tatuażach czy designie produktów, nadając mu nowe, często ironiczne znaczenie.
Gargulce: Funkcjonalne dzieła sztuki z bogatą historią
Gargulce, często określane jako "paszcza plująca wodą z rynny", to fascynujące elementy architektoniczne łączące praktyczność z artystycznym wyrazem. Te charakterystyczne rzeźby odprowadzające wodę nie tylko chronią budynki przed szkodami powodowanymi przez deszcz, ale również dodają im unikalnego charakteru i głębi historycznej.
Od średniowiecznych katedr po współczesne drapacze chmur, gargulce ewoluowały, zachowując swoją podwójną rolę zdobienia architektonicznego i funkcjonalnego elementu rynny ozdobnej. Ich bogata symbolika, legendy z nimi związane oraz obecność w kulturze popularnej sprawiają, że są one czymś więcej niż tylko detalem budowlanym - stają się świadectwem ludzkiej kreatywności i umiejętności łączenia piękna z praktycznością.
Tagi
Udostępnij artykuł
